Giełdy papierów wartościowych są miejscem, w którym inwestorzy mogą uczestniczyć w obrocie gospodarczym bez bezpośredniego udziału właścicielskiego i zarządczego w konkretnym przedsiębiorstwie. Firmy w formie spółek akcyjnych wchodzą na giełdę, by akcje poddać notowaniom. Nim tak się jednak stanie, emitują te akcje i zbywają publicznie. Notowania akcji to nic innego jak wycena wartości spółek nieustannie weryfikowana przez transakcje kupna/sprzedaży akcji. Inwestorzy, którzy akcje nabywają mogą nawet bez posiadania wielkiego kapitału inwestować i być ułamkowym właścicielem nie jednej a nawet kilku czy kilkunastu firm.
Oprócz akcji na giełdzie prowadzi się transakcje kupna i sprzedaży obligacji - w tym tzw. obligacji korporacyjnych a więc emitowanych przez firmy – czy prawa poboru oraz innych instrumentów finansowych – , np. opcji, kontraktów terminowych, które zostały dopuszczone do obrotu publicznego.
Czym jest GPW
Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie sama jest publiczną spółką akcyjną, której biznes polega na autoryzowaniu i prowadzeniu obrotu publicznego papierami wartościowymi i instrumentami finansowymi.. Dzieje się to w różnej formie, ale zawsze jest to miejsce – tzw. rynek regulowany – w którym dokonuje się obrotu (kupna i sprzedaży) papierami wartościowymi.
Oprócz Głównego Rynku warszawska GPW prowadzi rynek małych spółek NewConnect oraz rynek obligacji Catyst. W sumie na warszawskiej GPW notowanych jest ok 440 spółek, których wartość wyceniana jest na blisko 900 mld zł.
Obrót instrumentami finansowymi na Głównym Rynku GPW (regulowanym) odbywa na jednym z dwóch rynków: podstawowym lub równoległym. Na obu rynkach instrumenty finansowe są notowane w jednym z dwóch systemów notowań: w systemie notowań jednolitych lub w systemie notowań ciągłych.
System notowań jednolitych, zwany też systemem kursu jednolitego dotyczy spółek o małej płynności czyli takich, których akcje – na nich się skoncentrujmy, bo to najważniejszy i najpowszechniejszy instrument notowany na GPW – są przedmiotem niewielkich obrotów. Transakcje w tym systemie odbywają się tylko w dwóch stałych godzinowo terminach w ciągu dnia sesyjnego a kursy akcji ustalane są metodą fixingu. Oznacza to, że tylko po tak jednolitym ustalonym przez maklera kursie można akcje (inne papiery) sprzedawać lub kupować.
Zupełnie inaczej jest w systemie notowań ciągłych – tam przez cały czas trwania sesji czyli obecnie w Warszawie od godziny 9.00 do 16.50 transakcje obywają się według kursów ustalanych na bieżąco przez sprzedających i kupujących. Odbywa się to w ten sposób, że składający zlecenie sprzedaży podaje cenę i po tej cenie lub wyższej może je kupić uczestnik notowań składający zlecenie kupna. I odwrotnie – uczestnik notowań składający zlecenie kupna może kupić akcje jeśli sprzedający zgodzi się je zbyć po tej cenie albo po cenie niższej.
Oferty sprzedaży i oferty kupna cały czas pojawiają się w tabeli notowań i zmieniają się wraz z zawartością zleceń. Kurs po jakim została zawarta ostatnia transakcja jest kursem notowania danej spółki. Przy czym kurs zamknięcia także w systemie notowań ciągłych ustalany jest w formie fixingu. Podobnie jak w notowaniach jednolitych, między 16.50 a 17.00 składane są zlecenia, na podstawie których makler ustala kurs – po tym sztywno ustalonym kursie zawierane są transakcje przez ostatnie 5 minut sesji.
Od czego zależą notowania na giełdzie papierów wartościowych?
Notowania na giełdzie papierów wartościowych są więc wypadkową podaży i popytu czyli ceną po jakiej sprzedający akcje i inne papiery chcą je zbyć, a kupujący nabyć. W praktyce zależy to od wielu okoliczności. Przede wszystkim od tego jak spółka realizuje swoje plany w zakresie krótkoterminowego i długoterminowego zysku. Spółki notowane na GPW są spółkami publicznymi, co oznacza, że muszą publicznie informować zarówno o swoich strategiach, planach, wynikach, jak nawet jednostokowych wydarzeniach tupu sprzedaż składnika majątku, które mogą mieć wpływ na wynik finansowy spółki. Inwestujący w akcje zarabiają bowiem nie tylko na zwyżce ich wartości, ale i poprzez udział w zyskach – w postaci wypłacanej raz w roku dywidendy.
Pośrednio na notowania wpływ ma też sytuacja gospodarcza (koniunktura): w branży a także w całej gospodarce – polskiej i globalnej. Także podawane na bieżąco dane z rynków: typu stopa bezrobocia, stopy procentowe NBP, prognoza koniunktury, dane dotyczące stanu finansów państwa itp.
Sprawdź aktualne notowania giełdowe GPW >>>
Aktualne notowania giełdowe można bez dodatkowych opłat śledzić podczas notowań na stronie internetowej GPW i portali zajmujących się finansami – z kilkunastominutowym opóźnieniem. Uczestnicy notowań ciągłych mają zazwyczaj do nich dostęp online w czasie rzeczywistym za pośrednictwem biura maklerskiego, z którym mają zwartą umowę inwestycyjną – obrót papierami wartościowymi na rynku regulowanym musi być bowiem prowadzony za pośrednictwem maklera papierów wartościowych.
Podsumowanie
Dzięki swojej konstrukcji i systemowi notowań GPW jest miejscem, w którym można inwestować w papiery wartościowe i instrumenty finansowe – bezpośrednio, a pośrednio w biznes jaki prowadzą np. publiczne spółki akcyjne notowane na GPW. Kierując się wiedzą i wyczuciem, podejmując akceptowalny poziom ryzyka, dzięki kupnie instrumentów na określonym poziomie notowań a następnie ich sprzedaży na poziomie notowań odpowiednio wyższym można zarobić na korzystnej różnicy kursowej. Dodatkowo w przypadku tzw. spółek dywidendowych a więc regularnie wypłacających dywidendę można dzięki posiadaniu akcji partycypować w podziale wypracowanych przez spółkę zysków.