Kleszcze to drobne pajęczaki, znane przede wszystkim z charakterystycznego sposobu żerowania i przenoszenia groźnych dla ludzi lub zwierząt patogenów chorobotwórczych. Wbrew powszechnej opinii, możemy je spotkać nie tylko w lesie, ale także w przestrzeni miejskiej - w parkach i na osiedlach. Ich główny okres żerowania przypada na czas od maja do września, jednak bardzo często obserwuje się ich aktywność już w kwietniu a także późną jesienią.
Wczepiają się w skórę swojej ofiary i żywią jej krwią do momentu aż zupełnie się nasycą, zwiększają wówczas znacznie swoją objętość. Dlatego dużo łatwiej je wtedy zauważyć, niestety wiąże się to z możliwością zakażenia - ponieważ w razie ukąszenia przez kleszcza ważna jest szybka reakcja. Jak rozpoznać kleszcza, jak ochronić siebie i najbliższych przed ukąszeniem i wreszcie, jak postępować kiedy już zostaliśmy ugryzieni i jakich objawów nie należy bagatelizować.
Jak wygląda kleszcz?
Odpowiednio szybkie rozpoznanie i usunięcie kleszcza, jest kluczowe dla zminimalizowania ryzyka zakażenia groźnymi dla naszego zdrowia i życia chorobami. Niestety nie zawsze jest to proste, w zasadzie na pierwszy rzut oka można rozpoznać jedynie dorosłego osobnika, który już napił się krwi i nieco zwiększył swoją objętość. Niestety kleszcze żerują we wszystkich stadiach swojego rozwoju, a wczesne jego formy czyli larwy i nimfy, łatwo pomylić z pieprzykiem czy zabrudzeniem skóry. Larwy są koloru czarnego lub ciemnobrązowego i osiągają długość do 0,8mm, w odróżnieniu od swoich dojrzalszych późniejszych form mają 6 odnóży, które bardzo trudno dostrzec ze względu na jego rozmiar. Nimfy mają podobną barwę, ale są nieco większe - do 1,4mm długości - i mają już 8 odnóży - jak osobniki dorosłe, które z kolei są jaśniejsze. Dorosłe samce kleszcza osiągają rozmiar 2,5-3mm, a samice nawet 3-4mm. Kiedy piją krew żywiciela ich ciało może osiągnąć rozmiar ponad 1cm.
Jak wygląda ugryzienie kleszcza?
Ukąszenie kleszcza jest bezbolesne. Pasożyt ten dodatkowo po ugryzieniu, wprowadza w miejscu ukąszenia substancje znieczulające i przeciwzakrzepowe, które ułatwiają mu swobodny posiłek. W miejscu ugryzienia może pojawić się zaczerwienienie, ale nie jest to objaw występujący u wszystkich. Może też pojawić się niewielki obrzęk. Zmiana skórna będzie mniejsza w przypadku ukąszenia przez larwę czy nimfę niż w przypadku ukąszenia przez dorosłego osobnika. Co ważne, reakcja skórna może pojawić po ukąszeniu przez “zdrowego” kleszcza i nie musi jednoznacznie wskazywać na zakażenie chorobą odkleszczową.
Jak wyciągać kleszcza?
Najlepiej udać się na najbliższy SOR lub do przychodni rejonowej. Jeśli jednak nie mamy takiej możliwości, a czas od ukąszenia do usunięcia niechcianego gościa odgrywa kluczową rolę, możemy skorzystać z dostępnych w aptece specjalnych narzędzi, takich jak lassa czy obrotowe chwytaki. Możemy też użyć, cienko zakończonej pęsety. Ważne aby złapać kleszcza jak najbliżej skóry, i pewnym, jednostajnym ruchem obrotowym wyciągnąć go. Nie należy szarpać ani smarować niczym pasożyta, gdyż spowoduje to u niego tak zwane wymioty, co zwiększa ryzyko infekcji. Po wyciągnięciu kleszcza, miejsce ukąszenia należy zdezynfekować i dokładnie obejrzeć aby upewnić się, że w skórze nie ma pozostałości po nieproszonym gościu.
Jakie choroby mogą przenosić kleszcze?
W Polsce występuje 21 gatunków kleszczy, spośród których najpowszechniejszy jest kleszcz pospolity, i to właśnie jego w kontekście przenoszonych chorób powinniśmy obawiać się najbardziej. Może on przenosić bakterie wywołujące boreliozę lub wirusy odpowiedzialne za kleszczowe zapalenie mózgu. Warto również wspomnieć, że zagrożeni chorobami odkleszczowymi są także nasi czworonożni przyjaciele - zakażenie pierwotniakami z rodziny Babesia wywołujące babeszjozę, to prawdziwe utrapienie właścicieli psów.
Dlatego tak ważne jest odpowiednie zabezpieczenie się przed ukąszeniami. Warto używać preparatów dostępnych w aptekach i drogeriach, które dzięki zawartości substancji sprawiających, że dla kleszczy jesteśmy mniej apetyczni, stanowią silny oręż w walce z nimi. Należy pamiętać o odpowiednim ubiorze, kiedy wybieramy się do lasu. Kalosze z wpuszczonymi do wewnątrz spodniami, długi rękaw oraz czapka z osłoną karku to minimum ochrony w takiej sytuacji.
Objawy boreliozy
Borelioza jest najczęściej diagnozowaną chorobą odkleszczową. Jej rozpoznanie nie jest proste, tym bardziej, że objawy bywają mało charakterystyczne. Najczęściej kiedy już brakuje możliwości rozpoznania dolegliwości pacjenta, cień podejrzenia pada na boreliozę.
Możliwe objawy boreliozy:
- Zaczerwienienie wokół miejsca ukąszenia. Charakterystyczny, powiększający się pierścień zwany również rumieniem wędrującym. Występuje w przypadku 40-60% zakażeń.
- Ogólne zmęczenie, bóle głowy i stawów (głównie kolanowych)
- Porażenie nerwu twarzowego
- Problemy z sercem
- Zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych
Kleszczowe zapalenie mózgu - objawy
Wirus powodujący kleszczowe zapalenie mózgu, znajduje się w ślinie kleszcza i dostaje się do ciała ukąszonej osoby zaraz po ugryzieniu. Szacuje się, że około 2% kleszczy na obszarze ryzyka jest zakażonych wirusem KZM, co oznacza, że 1 na 150 ukąszeń kończy się zainfekowaniem. Warto pamiętać, że nie każda infekcja prowadzi do choroby. Ważnym czynnikiem jest działanie naszego układu odpornościowego. Tylko u jednej trzeciej osób infekcja kończy się faktycznie chorobą, zdecydowana większość infekcji kończy się skąpoobjawowo.
- Gorączka
- Bóle mięśniowe
- Ogólne osłabienie
Jeśli odpowiedź układu odpornościowego będzie zbyt słaba, wirus przedostaje się do centralnego układu nerwowego. Objawy wówczas stają bardziej dotkliwe, to:
- Silny ból głowy
- Sztywność karku
- Nieustępująca gorączka
Dla osób przebywających w obszarze ryzyka występowania KZM jest możliwość zaszczepienia się, w celu wywołania odpowiedniej odpowiedzi immunologicznej organizmu.
Pamiętajmy jednak, jak ważne są metody profilaktyczne, chroniące nas przed ukąszeniem.
Więcej tego typu treści na https://epicgirl.pl/